ANACHRONISMS – concept

ANACHRONISMS, exhibition view

ANACHRONISMS, exhibition view

ANACHRONISMS – Galerie Helder, Den Haag – januari 2019
tentoonstelling gecureerd door Ton Kraayeveld

met werken van:  Maarten Janssen – Tanja Smit – Jean-Pierre Zoetbrood – Tonio de Roover  – Ton Kraayeveld

Ik kwam het woord ergens tegen in een tekst, weet niet meer precies waar, maar het bleef in mijn hoofd als een term die zekere referentie heeft naar op zijn minst een deel van mijn werk, in elk geval voor het deel van mijn werk met referentie aan ddr-design en -architectuur, ook wel meer recente werken als de ‘Act of Presence’ of ‘About Beauty’ series. ‘Anachronisms’ als aanduiding van dat wat zich niet conformeert aan de huidige tijd en tijdgeest of uit de tijd zijn. Van zichzelf is ‘Anachronisme’ is een dubbelzinnig begrip, refererend aan een verleden, daarbij het heden niet buiten beschouwing latend, zowel positief als negatief uit te leggen. Als titel voor deze tentoonstelling verschafte de term mij een specifiek beeldend referentiekader dat (hopelijk) herkenbaar is in vorm en inhoud van de getoonde werken; niet onbelangrijk was daarnaast dat het woord ook kan fungeren als scheldwoord om het (mijn) werk, of die tentoonstelling op ironische wijze te becommentariëren. Een zekere mate van weerstand tegen een al te esthetische opvatting van kunst en kunstwerk is in het algemeen een constante in mijn werk en mijn denken over kunst.
Het gaat misschien wat ver om dat te omschrijven als engagement maar kan wel worden beschouwd als een mechanisme waarmee het werk hopelijk ‘bij de tijd’ blijft.
Tenslotte is de term ook van toepassing op een beschouwing van schilderkunst als medium dat niet meer van deze tijd is, maar hardnekkig volhoudt! Met deze titel in het achterhoofd maakte ik een tweetal tekeningen met het woord als een soort commentaar, kritiek, scheldwoord voor tenminste mijn eigen werk. Zoals eerder al eens een tekening met waarin het woord ‘exoticism’ opdook als commentaar op aan Afrika gerelateerde werken. De eerste tekening op zo een wijze gemaakt alsof het woord niet is scherpgesteld of bestaat uit een misdruk van meerdere kleurlagen over elkaar. Doorgedacht is de term ook van toepassing in ruimer verband voor een kunstconcept waarbij sprake is van vertraging en obsessiviteit tegenover de huidige tijdgeest van snelheid en vluchtigheid (technologische nieuwigheid) waarbij (schilder)kunst in beeld komt met daarin eerder sprake is van obsessie en monomanie dan van estheticisme. M.a.w. waarbij esthetiek meer een bijprodukt is van een gevolgd monomaan program.
Een woord met min of meer zelfde betekenis is ‘Retrofuturisme’. Mijn werk werd eerder al eens omschreven als ‘retro voor gevorderden’, (door Lynne van Rhijn in een artikel over mijn tentoonstelling ‘Transit Station’ (Galerie Nouvelles Images in 2007): ‘Toch is deze tentoonstelling geen eenduidig pleidooi. Kraayeveld vermengt zelf op zijn doeken juist vrijelijk vormen en betekenissen, en lijkt daarmee ook te wijzen op de inwisselbaarheid van beide. Hoe sterk mensen ook voelen voor hun ideologie, niet veel later staat er een bulldozer klaar om deze te vervangen met een nieuwe utopie; dat is misschien onvermijdelijk. De manier waarop dat gebeurt is hopelijk nog wel te beïnvloeden’.

ANACHRONISM volgens Wikipedia:
Anachronism definition: something or someone that is not in its correct historical or chronological time.
Anachronism (from the Greek ἀνάana, “against” and χρόνος khronos, “time”) is a chronological inconsistency in some arrangement, especially a juxtaposition of persons, events, objects, or customs from different periods of time. The most common type of anachronism is an object misplaced in time, but it may be a verbal expression, a technology, a philosophical idea, a musical
style, a material, a plant or animal, a custom or anything else associated with a particular period in time so that it is incorrect to place it outside its proper temporal domain.

Art and literature:
Anachronism is used especially in works of imagination that rest on a historical basis.
Anachronisms may be introduced in many ways: for example, in the disregard of the different modes of life and thought that characterize different periods, or in ignorance of the progress of the arts and sciences and other facts of history. They vary from glaring inconsistencies to scarcely perceptible misrepresentation. It is only since the close of the 18th century that this kind of
deviation from historical reality has jarred on a general audience.
Anachronism can also be an aesthetic choice.

Ton Kraayeveld, 2019